2024-01-12
Każdy z nas ma prawo do tego, aby wyrazić swoją wolę względem tego, jak ma zostać rozdysponowany jego majątek po śmierci - od tego mamy testament.

Jeżeli to my jesteśmy po stronie spadkobierców i spadkodawca nas pominął, możemy ubiegać się o rekompensatę. Na czym dokładnie ona polega? Kto może ubiegać się o wypłatę środków pieniężnych z tytułu zachowku? Kiedy to prawo może zostać odebrane?

1. Co to jest zachowek?

2. Kto może wykorzystać prawo do zachowku?

3. Czy spadkobierców niegodnych można pozbawić zachowku?

4. W jaki sposób ubiec się o zachowek?

Co to jest zachowek?

Odczytywanie testamentu po osobie zmarłej to przykry moment, jednak z drugiej strony również pocieszający, jeżeli otrzymamy w spadku coś, na czym nam zależało i co może nam przypominać o wspomnianym bliskim. Czasem jednak zdarza się, że spadkodawca świadomie pomija w swojej ostatniej woli wybraną osobę. Jeżeli znaleźliśmy się w takiej sytuacji, możemy ubiegać się o swego rodzaju rekompensatę - zachowek. Co to jest zachowek? To kwota pieniężna, która ma nam wynagrodzić bycie pominiętym w spadku, a którą oblicza się na podstawie majątku wchodzącego w spadek. Zazwyczaj możemy liczyć na jedną trzecią wartości udziału, który normalnie przypadłby nam w udziale. W określonych sytuacjach ta wartość może zostać zwiększona do dwóch trzecich - na przykład wtedy, gdy niedoszły spadkobierca jest jeszcze osobą niepełnoletnią lub jest trwale niezdolny do pracy.

Kto może wykorzystać prawo do zachowku?

Prawo do zachowku posiada ściśle określona grupa osób. W dziedziczeniu ustawowym znajdują się w niej najbliżsi spadkodawcy: jego małżonek lub małżonka, dzieci i zstępni. Zachowek przysługuje także rodzicom spadkodawcy. Te osoby mogą ubiegać się o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do zadośćuczynienia faktu, że nie zostali oni uwzględnieni w ostatniej woli spadkodawcy. Dzięki temu prawo uniemożliwia wystąpienie sytuacji, w której najbliższa rodzina osoby zmarłej pozostaje bez żadnych środków - pod warunkiem, że nie ma innych przesłanek, które uniemożliwiają im ubieganie się o zachowek.

Czy spadkobierców niegodnych można pozbawić zachowku?

W niektórych sytuacjach może okazać się, że nie ma obowiązku pokrycia zachowku. Zazwyczaj aby osoby, które w przypadku dziedziczenia ustawowego są uprawnione do ubiegania się o zachowek, nie mogły z niego skorzystać, muszą zostać uznane za niegodne dziedziczenia. Jeżeli zrobi to sąd, taka osoba nie ma żadnej możliwości dobiegania się rekompensaty za bycie pominiętym w testamencie. Innym przypadkiem, gdy do zapłaty zachowku może nie dojść jest jego przedawnienie. Ponieważ jest to roszczenie pieniężne, o które staramy się podczas procesu, jego okres przedawnienia wynosi 5 lat. Jeżeli przegapimy ten termin, nie będziemy mogli dalej ubiegać się o jego wypłacenie.

W jaki sposób ubiec się o zachowek?

Jeżeli zostaliśmy pominięci w testamencie i chcemy ubiegać się o rekompensatę, będziemy musieli zdecydować się na proces sądowy. Wniosek o jego rozpoczęcie składa się do sądu okręgowego lub rejonowego. Ponieważ sprawa może zająć dłuższy czas, warto zdecydować się na to możliwie jak najszybciej. Musimy liczyć się z tym, że wyliczając czystą wartość spadku, substrat zachowku i inne potrzebne dane osoby za to odpowiedzialne będą musiały wziąć pod uwagę wiele czynników, przez co jest to procedura wymagająca czasu. Jeżeli nasza sprawa jest skomplikowana, zdecydowanie warto zasięgnąć profesjonalnej opinii - tak, aby cały proces trwał możliwie jak najkrócej i przebiegł jak najsprawniej.

Źródło fotografii: unsplash.com
Licencja: https://unsplash.com/license

Nadesłał: slawek