Analiza rynku w czasie i w przestrzeni


Oceń artykuł Zobacz ranking
Przepisz powyższy kod i oceń artykuł »
Analiza rynku w czasie i w przestrzeni
2017-07-12
Analiza rynku, jeden z filarów badań rynku, służy poznawaniu zjawisk i procesów na rynku tym zachodzących. Ponieważ zaś procesy rynkowe są rozciągnięte w czasie, a ich efekty rozpatrywać można przez pryzmat przestrzeni, na które oddziałują.

I stąd też konieczność analizy zjawisk rynkowych w ujęciu temporalnym oraz analizy przestrzennej rynku dóbr/usług.  Zarys tego typu analiz przedstawiono w niniejszym artykule.

Zamów artykuły sponsorowane na serwisie Kafito.pl w kilka minut, poprzez platformę Link Buildingu np.:

Przeczytaj również:

Analiza rynkowych procesów w czasie

Procesy rynkowe rozkładają się w czasie na ogół nieprzypadkowo - ponieważ zwykle przyjmują one określony kierunek i natężenie oraz można doszukać się w nich pewnych prawidłowości, analiza danych rynkowych niejednokrotnie sprowadza się do wyszukiwania zmiennych warunkujących przebieg ów procesów i budowy w oparciu o nie tzw. modeli matematycznych. Na szereg czasowy opisujący rynkowe zjawiska składać się mogą trend (tzw. tendencja rozwojowa) oraz wahania regularne lub nieregularne.

Trend, uznawany za główny komponent szeregów czasowych, obejmuje istotne i trwałe zmiany rozmiarów rozpatrywanego zjawiska - może przyjmować charakter rosnący, malejący lub stały.

Trendy wyrażane mogą być funkcją liniową (o postaci y = a+bt) lub krzywoliniową: wykładniczą (o postaci y = ab^t), potęgową (o postaci y = at^b) czy paraboliczną (y = a+bt+ct^2). Mogą przyjmować ponadto postać segmentową - wtedy szereg czasowy przyjmuje w określonych odcinkach czasu kształt konkretnych i różnych od siebie liniowych funkcji trendu.

Z kolei wahania periodyczne stanowią odzwierciedlenie pewnego cyklu regularnych, stało-okresowych zmian - odnotowywuje się je okresowo w przeciągu danego okresu czasu (dnia, tygodnia, kwartału, roku). Wahania te mogą przyjmować charakter krótkookresowy (powtarzalne w skali miesiąca/tygodnia/dnia), sezonowy (powtarzalne w skali roku), koniunkturalny (powtarzalne wraz ze zmianami koniunkturalnymi gospodarki), nieregularny (są to wahania przypadkowe, losowe i incydentalne).

Na ogół przyjęło się, że przebieg zjawisk rynkowych w czasie (przy wykorzystaniu ww. szeregów) obrazuje się za pomocą:

  • modelu addytywnego - model dokonuje sumowania ww. składowych rozpatrywanego szeregu czasowego (y = funkcja trendu + wahania cykliczne + wahania sezonowe + składnik losowy);
  • modelu multiplikatywnego - model dokonuje przemnożenia ww. składowych rozpatrywanego szeregu czasowego (y = funkcja trendu * wahania cykliczne * wahania sezonowe * składnik losowy).

Prócz aspektów czasowych rynkowych procesów, zjawiska te mierzyć i analizować można również przestrzennie.

 

Analiza rynku w przestrzeni

Przestrzenne aspekty zjawisk rynkowych sprowadzają się natomiast do kwestii typowo lokalizacyjnych, stąd analiza w tym zakresie pozwala na pomiar znaczenia i zasięgu, z jakim przestrzennie oddziałują rozpatrywane przez analityka ośrodki.

Ocenę siły oddziaływania przestrzennego jednostki/jednostek oszacować można z wykorzystaniem tzw. prawa grawitacji detalu Reilly'ego. Metoda Reilly'ego zakłada wprost proporcjonalność zasięgu oddziaływania i liczby ludności danych lokalizacji, a jednocześnie zasięg ten jest odwrotnie proporcjonalny do kwadratu odległości pomiędzy samymi lokalizacjami. Zależność ta pozwala wyznaczyć także tzw. strefy ciążenia - granice stref,  w których to mieszkańcy równie często dokonują zakupów  w obydwu jednostkach.

Jednocześnie niezwykle przydatne w toku analiz przestrzennych są tzw. metody taksonomiczne - pozwalają one wyodrębnić obszary podobne do siebie ze względu na określone parametry oraz dokonanie przydatnych ich pogrupowań (klasyfikacja obszarów umożliwia obniżenie ryzyka podejmowania działań gospodarczych, poprzez zawężenie ich jedynie do wybranych lokacji). Do podstawowych metod wspomnianego typu zalicza się metodę Czekanowskiego (tzw. metoda różnic przeciętnych) oraz metodę niehierarchicznej analizy skupień.

Przy taksometrycznym  porównywaniu obszarów przydatnym rozwiązaniem okazują się ponadto metoda standaryzacji cech oraz metoda rang - służą one grupowaniu regionów, których analogiczne cechy wyrażono w różnych, często nieporównywalnych ze sobą, jednostkach.

Zróżnicowanie zjawisk rynkowych w przestrzenie stwarza ponadto pole do analiz nad stopniem samych różnic. Przyjęło się, że analiza przestrzenna rynku może w tym zakresie dotyczyć zróżnicowania, rozmieszczenia i koncentracji samych zjawisk - ich rozpatrywaniu służą zestawy specjalistycznych współczynników, takich jak:

  • współczynnik rozmieszczenia Florence'a - informuje on o rozmieszczeniu jednego zjawiska rynkowego w względem innego;
  • współczynnik koncentracji Lorenza - informuje on o rozkładzie dwóch zmiennych w przekroju przestrzennym.

Zamiast podsumowania

Powyższe informacje stawią jedynie zarys skomplikowanych czasowo-przestrzennych analiz rynkowych. W kolejnych artykułach z niniejszego cyklu zagadnienia te zostaną uszczegółowione oraz poszerzone o kolejne wątki. Całość cyklu stanowić będzie dzięki temu swoiste mini-kompendium wiedzy na temat tak istotnej z punktu widzenia procesu badania rynku analizy danych.

Nadesłał:

Badania Rynku

Wasze komentarze (0):


Przepisz kod:
Twój podpis:
System komentarzy dostarcza serwis eGadki.pl